De Sint-Andreaskerk van Keulen
Van de 12 romaanse kerken van Keulen wordt de Sint-Andreaskerk het meest over het hoofd gezien. Dit komt omdat de veel bekendere Dom van Keulen op slechts 100 meter afstand ligt. Toch wil dit niet zeggen dat de Sint-Andreaskerk de moeite van het bezoeken niet waard is. Integendeel zelfs, want in de kerk leer je veel over het fascinerende middeleeuwse verleden van Keulen.
De Sint-Andreaskerk van Keulen, foto door Alexostrov (onder CC BY-SA 3.0)
In dit artikel zet ik alle bezienswaardigheden in de kerk op een rij. Onderaan lees je meer over de geschiedenis en praktische informatie zoals een kaart, prijzen, openingstijden en meer.
Milieusticker nodig?
Met de auto naar Keulen? Denk er dan aan dat een milieusticker verplicht is. Je kunt de sticker als je deze nog niet hebt via dit bestelformulier aanvragen en toegestuurd krijgen (hier voor Belgische bezoekers).
Wat is er te doen en te zien?
Een eerste aanblik van de Sint-Andreaskerk verraadt meteen een combinatie van romaanse en gotische elementen. De toren en de westelijke ingang van kerk zijn bijvoorbeeld duidelijk romaans, de meest gebruikelijke bouwstijl in Europa tijdens de 11e en 12e eeuw. Het koor met smalle en hoge ramen daarentegen is juist gotisch. Dit is een meer sierlijke stijl die na de romaanse periode kwam. Het gotische koor van de Sint-Andreaskerk is dan ook enkele eeuwen jonger dan de rest van het gebouw.
De sarcofaag van Albertus Magnus
Het is echter binnenin de kerk waar de belangrijkste bezienswaardigheden te zien zijn. Zo kun je in de crypte een sarcofaag vinden met daarin de stoffelijke overschotten van Albertus Magnus. Dit was een belangrijke heilige en theoloog die leefde in de 13e eeuw. De sarcofaag zelf is nog veel ouder en komt uit de tijd dat Keulen nog een Romeinse stad was.
Een andere hoogtepunt van de collectie in de kerk is het Maccabeeënschrijn uit 1527. Dit prachtig versierde schrijn komt in de vorm van een kleine, vergulde kerk met maar liefst 40 reliëfs waarop het verhaal van de Makkabeese opstand wordt uitgebeeld. Het werd na de afbraak van een oud klooster in het noorden van Keulen in de 19e eeuw overgebracht naar de Sint-Andreaskerk.
Het schitterende Maccabeeënschrijn van de Sint-Andreaskerk
Behalve voor de sarcofaag van Albertus Magnus en het Maccabeeënschrijn, kun je in de kerk ook terecht voor een groot aantal middeleeuwse schilderijen, standbeelden en houtsnijwerken. In het voorportaal is verder de zogeheten Bloedput van de Heilige Ursula uit de 15e eeuw te bekijken, terwijl het gotische Apostelschrijn volgens de overlevering een relikwie van de apostel Andreas bevat. De Madonna met de Rozenkrans uit 1471 is tenslotte een van de oudste nog altijd bestaande beelden met een rozenkransmotief.
Geschiedenis van de Sint-Andreaskerk
Net als de overige romaanse kerken van Keulen, gaat de Sint-Andreaskerk ongeveer duizend jaar terug in de tijd. In de geschiedschrijving wordt namelijk melding gemaakt van aartsbisschop Bruno, die in de jaren 960 opdracht gaf voor de bouw van een kleine kerk naast een aan de apostel Andreas gewijd klooster. Zowel het klooster als de kerk lagen in die tijd net buiten de uit de Romeinse tijd stammende noordelijke stadspoort.
Van deze oorspronkelijke kerk is behalve de fundamenten en een deel van de crypte weinig bewaard gebleven, want het grootste deel van het nu nog overeind staande gebouw komt uit het einde van de 12e eeuw. De romaanse bouwstijl uit deze tijd is nog altijd goed te herkennen. Een uitbreiding volgde daarna tijdens de 14e eeuw in de toen populaire gotische stijl, waarvan het hoge koor en de smalle ramen het meest kenmerkend zijn. De ondergrondse crypte werd tijdens deze uitbreiding ontoegankelijk gemaakt en zou pas na de Tweede Wereldoorlog weer blootgelegd worden.
Het bijgaande klooster werd na de secularisering van de Franse Tijd aan het begin van de 19e eeuw afgebroken. Veel van de relikwieën, schilderijen en andere kunstwerken zijn toen overgebracht naar de kerk, waar ze nog altijd te bekijken zijn. De Sint-Andreaskerk was daarna lange tijd een parochiekerk. Sinds het einde van de 20e eeuw is het echter een filiaalkerk van de Apostelenkerk aan de Neumarkt.
Bereikbaarheid Sint-Andreaskerk
De Sint-Andreaskerk is een van de beter bereikbare toeristische attracties van Keulen. Het belangrijkste station van de stad, Köln Hauptbahnhof, ligt namelijk nog geen 200 meter van de kerk. Op dit station stoppen alle lijnen van de S-Bahn en lijnen 5, 16 en 18 van de Stadtbahn. Vanaf het stationsplein kun je langs de Dom van Keulen de Trankgasse inlopen en je zult de Sint-Andreaskerk al snel zien verschijnen.
Zoek je parkeergelegenheid in de buurt dan hoef je ook niet ver te zoeken. Meteen onder het plein voor de Dom van Keulen vind je namelijk de parkeergarage Dom met maar liefst 520 plaatsen. De ingang bevindt zich aan de Trankgasse. Je leest er meer over in mijn artikel over parkeren in Keulen.
Algemene informatie
- Naam in het Duits: St. Andreas
- Adres: Andreaskloster 3, Keulen
- Openingstijden: doordeweeks van 7:30 tot 18:00,weekend vanaf 8:00
- Toegangsprijs: de kerk is gratis toegankelijk
- Aanbevolen tijdsbestek: ongeveer een half uur
- Website: sankt-andreas.de
Wil je behalve de 12 romaanse kerken ook andere bezienswaardigheden in Keulen bekijken? Dan heb ik daar een uitgebreid overzicht van. Verder ook handig om te weten is dat de kerk vlakbij een van de in december gehouden kerstmarkten ligt.
Met de trein naar Keulen?
De hogesnelheidstrein is een comfortabele en betaalbare manier Keulen te bereiken. Prijzen beginnen al vanaf €19 via NS International, waarbij je ook nog eens op ieder station in Nederland kunt opstappen!
