De Apostelenkerk in Keulen
De bijna 1000 jaar oude Apostelenkerk is door de ligging aan de Neumarkt en tegenover de Schildergasse een van de meest geziene kerken van Keulen. Heb je tijd over wanneer je in de buurt bent om te winkelen? Neem dan zeker eens een kijkje in deze fascinerende kerk. De Apostelenkerk is een van de beroemde 12 romaanse kerken van de stad.
De Apostelenkerk gezien vanaf de drukke Neumarkt
Hieronder schrijf ik niet alleen over wat er te zien is, maar lees je ook over de geschiedenis van de Apostelenkerk. Aan het einde heb ik een kaart en praktische informatie zoals de prijzen en mogelijkheden te parkeren toegevoegd.
Milieusticker nodig?
Met de auto naar Keulen? Denk er dan aan dat een milieusticker verplicht is. Je kunt de sticker als je deze nog niet hebt via dit bestelformulier aanvragen en toegestuurd krijgen (hier voor Belgische bezoekers).
Wat is er te doen en te zien?
Vanaf de Neumarkt valt meteen de koorzijde van de kerk op. Deze komt net als bij de Heilige Maria in het Capitool en de Grote Sint-Martinuskerk in de vorm van een klaverblad. Uniek aan de Apostelenkerk zijn echter de twee kleine koortorens die de vrij hoge, achthoekige koepel aanvullen. Ze vormen samen met de 67 meter hoge hoofdtoren een uitstekend voorbeeld van de in de 11e en 12e eeuw in Europa populaire romaanse bouwstijl.
Binnenin geeft de romaanse stijl aanvankelijk een sobere indruk, maar een korte verkenningstocht verraadt al snel een aantal historische kunstwerken. Zo wordt in de schatkamer van de Apostelenkerk bijvoorbeeld de Heribertkelk bewaard. Dit is een kelk uit het begin van de 13e eeuw met daarop beeltenissen van de 12 apostelen gegraveerd. Het is de oudste bewaard gebleven kelk van Keulen. Verdere hoogtepunten uit de schatkamer zijn een stiftzegel uit de 12e eeuw en en een gotische monstrans uit 1409. Een monstrans, voor hen die het niet weten, is het vaatwerk waarin de hostie oftewel de stukjes brood getoond worden.
Het is echter niet alleen de schatkamer van de Apostelenkerk die de moeite van het bekijken waard is. Verspreid door het schip en het koor heen vind je nog veel meer historische kunstwerken afkomstig uit verschillende historische periodes. Ik heb de meest interessante op een rijtje gezet:
- Een achthoekig romaans doopvont uit het jaar 1200.
- Beelden van de Noodhelpers, een groep van 14 heiligen die tijdens de middeleeuwen in het Duitse Rijnland veel volgelingen kenden.
- De Schmerzensmann uit 1450, een houten beeld van Christus van Meister Tilman, de bekendste houtsnijder van Keulen van zijn tijd.
- Het martelaarschap van de Heilige Catharina, een barok schilderij uit de 17e eeuw van Johann Wilhelm Pottgießer.
- Twee beschilderde houten beelden van de apostelen Petrus en Paulus uit 1761, door Johann Josepf Imhoff.
- Een in de 19e eeuw door Nikolaus Ehlscheidt gemaakt standbeeld van Maria met de gestorven Christus op haar knieën, een zogeheten piëta.
Het interieur van de kerk, foto door Zairon (onder CC BY-SA 3.0)
Minstens zo interessant zijn de moderne toevoegingen in de Apostelenkerk. Zo zijn er het Maria-altaar uit 1910 en een byzantijns mozaïek getiteld De Goede Herder uit datzelfde jaar. Enigszins omstreden zijn verder de van 1988 tot 1994 door de Hermann Gottfried aangebrachte schilderingen op het plafond. Deze gaan over de Openbaring van Johannes en kenmerken zich vooral door de vele grijstinten en de kleur rood. Ondanks dat niet iedereen de schilderingen even gepast vindt, geven ze de kerk toch een uniek en zelfs een wat mystiek karakter.
Geschiedenis van de Apostelenkerk in Keulen
De geschiedenis van de Apostelenkerk gaat bijna een millennium terug in de tijd. De kerk werd namelijk gebouwd in opdracht van de Keulse aartsbisschop Pilgrim in de jaren 1020. Het stond toen samen met de Apostelenstift, het bijhorende klooster, net buiten de nog uit de Romeinse tijd bewaard gebleven stadsmuren. Het werd in de eeuw daarop een aantal keren uitgebreid. Zo volgde de westelijke toren in 1150. Het klaverbladkoor en de twee koortorens werden toegevoegd in 1200 tijdens de herstelwerkzaamheden na een brand. Met de aanleg van de 2e en de 3e stadsmuur van Keulen in de 12e eeuw, kwamen de Apostelenkerk en het bijhorende klooster overigens ook binnen de stad te liggen.
Het was pas veel later, tijdens de Franse tijd, dat de gebouwen van het Apostelenstift in onbruik raakten. In 1815 werden ze uiteindelijk gesloopt en ging de kerk zelfstandig verder. Aan het eind van de 19e eeuw werd de kerk vervolgens grondig gerestaureerd waarbij men zoveel mogelijk terugging naar de romaanse stijl van de 12e eeuw. Dit werd nog eens herhaald nadat de kerk zwaar beschadigd raakte in de Tweede Wereldoorlog. Tijdens deze werkzaamheden werd ook de crypte van de kerk herontdekt. Deze was in de 17e eeuw dichtgemetseld en daarna in de vergetelheid geraakt, maar is tegenwoordig weer toegankelijk.
Bereikbaarheid Apostelenkerk
De Apostelenkerk ligt aan het westelijke uiteinde van de Neumarkt en is hierdoor goed bereikbaar. Lijnen 1, 3, 4, 7, 9, 16 en 18 van de Stadtbahn stoppen allemaal op het gelijknamige station Neumarkt dat aan de andere kant van het plein ligt. Zodra je het ondergrondse station verlaat kun je de kerk al zien staan. Ben je met de trein in Keulen, dan is de Stadtbahn de handigste manier van vervoer.
Ben je met de auto, dan is er in de directe omgeving van de Apostelenkerk genoeg parkeergelegenheid. Parkeergarages BP Lungengasse en Am Neumarkt liggen beide op loopafstand. Lees mijn artikel over parkeren in Keulen voor meer informatie.
Algemene informatie
- Naam in het Duits: St. Aposteln
- Adres: Neumarkt 30, Keulen
- Openingstijden: dagelijks van 10:00 tot 13:00 en van 14:00 tot 17:00
- Toegangsprijs: gratis toegankelijk
- Aanbevolen tijdsbestek: een uur uur
- Website: erzbistum-koeln.de
Wil je andere kerken uit dezelfde periode bekijken, kijk dan naar mijn overzicht van de 12 romaanse kerken van Keulen. Wil je weten wat er nog meer in de stad te zien is? Bekijk dan mijn uitgebreide overzicht van alle bezienswaardigheden.
Met de trein naar Keulen?
De hogesnelheidstrein is een comfortabele en betaalbare manier Keulen te bereiken. Prijzen beginnen al vanaf €19 via NS International, waarbij je ook nog eens op ieder station in Nederland kunt opstappen!
