De Sint-Gereonskerk van Keulen
Van de 12 romaanse kerken van Keulen, vind ik zelf de Sint-Gereonskerk de meest interessante. Deze kerk kent namelijk een verleden dat teruggaat naar een uit Egypte afkomstig legioen van Romeinse soldaten dat in Keulen de marteldood stierf. Ook is het de oudste kerk van Keulen. Enkele delen van het gebouw zijn afkomstig uit de 4e eeuw.
De Sint-Gereonskerk, foto door Coldrerio (onder CC BY-SA 3.0)
In dit artikel vertel ik je eerst over de geschiedenis van de kerk. Daarna volgt een overzicht van wat er te zien is. Aan het einde heb ik een kaart en praktische informatie toegevoegd.
Bestel de Duitse milieusticker
Met de auto naar Keulen? Denk er dan aan dat een milieusticker verplicht is. Je kunt de sticker als je deze nog niet hebt via dit bestelformulier aanvragen en toegestuurd krijgen.
Geschiedenis van de Sint-Gereonskerk
De Sint-Gereonskerk is de oudste kerk van Keulen, maar het is niet altijd een kerk geweest. In de 4e eeuw, toen Keulen nog een Romeinse stad was, stond het namelijk op de grafvelden net ten noorden van de stadsmuur. Waarschijnlijk vervulde het toen een functie als mausoleum. Het werd in de eeuwen daarna talloze malen uitgebreid en verbouwd. Toch zijn er vandaag de dag toch nog steeds delen van de oorspronkelijke Romeinse constructie bewaard gebleven.
Na de val van het Romeinse Rijk dook dit gebouw voor het eerst weer in de geschriften op in het jaar 839. Het was toen de kerk van een klooster gewijd aan de Heilige Gereon van Keulen, een Romeinse soldaat uit het Thebaanse Legioen. Dit legioen, oorspronkelijk gelegerd in de Egyptische stad Thebe, werd na terugkeer in Europa op bevel van keizer Maximianus vermoord omdat ze zich tot het christendom bekeerd hadden. Volgens de overlevering werd het deel van het legioen dat onder leiding van Gereon stond geëxecuteerd in Keulen en werden hun lichamen begraven op de plaats van de huidige Sint-Gereonskerk.
Koepel Sint-Gereonskerk uit de 13e eeuw, foto door mararie (onder CC BY-SA 2.0)
Vanaf de 11e eeuw werd de kerk flink onder handen genomen. Zo werden het koor, een crypte en de twee oostelijke torens toegevoegd. De oorspronkelijke Romeinse koepel van het middengedeelte werd in de 13e eeuw vervangen door een nieuwe. Net als het koor en de torens verrees het in de voor die tijd gangbare romaanse stijl. In de eeuwen daarop volgden nog een aantal kleinere aanpassingen en grondige restauraties, maar het grootste deel van de tegenwoordig te bekijken kerk stamt dus uit de 11e tot en met de 13e eeuw.
Wat is er te te zien in de Sint-Gereonskerk?
De koepel die in de 13e eeuw op de fundamenten van het oorspronkelijke Romeinse gebouw verrees, is het belangrijkste deel van de Sint-Gereonskerk. Met een hoogte van 35 en een doorsnee van 21 meter is het namelijk een van de grootste tijdens de middeleeuwen gebouwde koepels van Europa. Ook heel bijzonder is dat het om een tienhoekige koepel gaat, waarmee het dezelfde vorm heeft als het oorspronkelijke Romeinse gebouw. Het onderste deel van de muren zijn zelfs nog bewaard gebleven uit de Romeinse tijd.
Crypte van de Sint-Gereonskerk, foto door Allie Caulfield (onder CC BY 2.0)
Een andere fascinerende bezienswaardigheid is de crypte onder de kerk. Tijdens de uitgravingen in de 11e eeuw kwamen hier beenderen van enkele honderden personen tevoorschijn. Destijds werd aangenomen dat het om de stoffelijke overschotten van de soldaten van het Thebaanse Legioen ging. Omdat het oorspronkelijke Romeinse gebouw echter op een grafveld stond, is hier geen bewijs voor. De beenderen en een aantal andere opgegraven relikwieën worden desondanks tot op de dag van vandaag in grote stenen sarcofagen in de crypte bewaard. Ook interessant is het grote vloermozaïek met Bijbelse taferelen uit de 12e eeuw. Het lag oorspronkelijk in in het koor van de kerk, maar werd in de 19e eeuw naar de crypte verplaatst. Wil je de crypte bezoeken, let dan wel even op de beperkte openingstijden (zie onderaan dit artikel).
Door de Sint-Gereonskerk heen zijn nog veel andere bezienswaardigheden te bekijken die met het Thebaanse Legioen te maken hebben. Zo is er de Isisstein, een grote Egyptische stele die aan de de godin Isis gewijd is en tijdens recente werkzaamheden teruggevonden werd in de muren van de koepel. Sint Gereon en de soldaten van het legioen staan bovendien op een flink aantal schilderijen afgebeeld. In de apsis in het hoogkoor kun je daarnaast wandschilderingen over verhalen uit de Bijbel bekijken, terwijl er in de voorhal een prachtig gebeeldhouwde piëta uit de 19e eeuw te vinden is.
Bereikbaarheid
De Sint-Gereonskerk ligt in het noorden van het centrum van Keulen. De dichtstbijzijnde halte van de Stadtbahn is Mediapark op lijnen 12 en 15. Kom je vanaf het Hauptbahnhof bij de Dom van Keulen, dan is het sneller om te lopen. Kies op het stationsplein voor de Dompropst-Ketzer-Straße links van het Rolex-gebouw en blijf deze straat volgen. Na iets meer dan 10 minuten vind je de Sint-Gereonskerk dan aan je linkerhand.
Met de auto
Ben je met de auto in Keulen? Dan kun je het beste parkeren in parkeergarage Kaiser-Wilhelm-Ring aan de gelijknamige straat. Lees hierover meer in mijn artikel over parkeren in Keulen. Loop vanaf de parkeergarage de Christophstraße in en na enkele minuten ben je bij de kerk.
NIEUW! Wil je met de trein vanuit Nederland naar Keulen, maar geen gedoe met kaartjes kopen? Kijk dan eens naar glimble, de nieuwe app van Arriva waarbij je enkel bij vertrek en aankomst hoeft te swipen.
Algemene informatie Sint-Gereonskerk
- Naam in het Duits: St. Gereon
- Adres: Gereonskloster 2, Keulen
- Openingstijden:maandag tot en met vrijdag van 10:00 tot 18:00, zaterdag van 10:00 tot 17:30 en zondag van 13:00 tot 19:00; de crypte enkel woensdag van 15:00 tot 17:00 en zaterdag van 10:00 tot 12:00
- Toegangsprijs: de kerk is gratis toegankelijk, maar voor grotere groepen kan een rondleiding met gids voor €2 per persoon georganiseerd worden
- Aanbevolen tijdsbestek: ongeveer anderhalf uur
- Website: stgereon.de
Meer lezen
Behalve de 12 romaanse kerken is er in Keulen natuurlijk nog veel meer te zien en te doen. In mijn overzicht van de bezienswaardigheden van de stad kun je alvast een goede indruk krijgen.
Ga je binnenkort naar Keulen en overnacht je ook in de stad? Wacht dan niet te lang met het boeken van een hotel! Voor het grootste aanbod raad ik je aan te kijken naar de hotels in Keulen op Booking.com.