Het Romeins-Germaans museum in Keulen

Persoonlijk vind ik de Romeinse tijd een van de meest fascinerende. Nu denk je bij het Romeinse Rijk misschien meteen aan Rome en de rest van Italië, maar ook Keulen is bijna 500 jaar lang een Romeinse stad geweest. Wil je meer over de stad in deze periode over weten? Bezoek dan het uitstekende Romeins-Germaans museum. Als voorbereiding kun je ook alvast mijn artikel over Keulen in de tijd van de Romeinen lezen.

Het museum, foto door Eoghan OLionnain (onder CC BY-SA 2.0)

In dit artikel lees je behalve over de uitgebreide collecties van het museum ook veel praktische informatie. Denk dan aan een kaart met de bereikbaarheid, de prijzen, openingstijden en een aanbevolen tijdsbestek.

Milieusticker nodig?

Met de auto naar Keulen? Denk er dan aan dat een milieusticker verplicht is. Je kunt de sticker als je deze nog niet hebt via dit bestelformulier aanvragen en toegestuurd krijgen (hier voor Belgische bezoekers).

Wat is er te doen en te zien?

Zoals de naam vermoedt richt het Romeins-Germaans museum zich zowel op de Romeinse als op de Germaanse tijd die eraan vooraf ging. Toch staat het museum vooral bekend om de Romeinse verzameling en dat komt niet in de laatste plaats door de twee belangrijkste stukken. Dit zijn het Dionysusmozaïek en het grafmonument van Lucius Poblicius.

Het Dionysosmozaïek

Het Dionysosmozaïek is een enorm mozaïek van maar liefst 70 vierkante meter over het leven van Dionysos, de Griekse god van de wijn. Het stamt volgens archeologen uit de jaren 220 en is dus bijna 1800 jaar oud. Verder bevat het meer dan 1,5 miljoen steentjes of tessera zoals de stukjes met een goed woord heten. Behalve steentjes zijn er namelijk ook stukjes glas, keramiek en lood gebruikt.

Het Dionysosmozaïek van Keulen

Het mozaïek werd ontdekt tijdens het uitgraven van een schuilkelder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Afgezien van het mozaïek zelf, werd daarbij ook het gebouw waar het kunstwerk onderdeel van uitmaakte opgegraven. Dit gebouw wordt tegenwoordig het Peristylhaus genoemd. Een peristilium was in de Romeinse tijd een villa in mediterrane stijl met een door pilaren omgeven binnenhof. Het huidige museum is bovenop de grondvesten van dit gebouw geplaatst.

Grafmonument van Lucius Poblicius

De andere grote publiekstrekker van het Romeins-Germaans museum is het grafmonument van Lucius Poblicus, een Romeinse legionair die de laatste jaren van zijn leven in Keulen woonde. Dit 14,7 meter hoge en zeer indrukwekkende monument werd gebouwd rond het jaar 40. Het bestaat uit een massieve sokkel met opschriften over het leven van Lucius Poblicius. Bovenop de sokkel bevindt zich een tempelgedeelte, met tussen de pilaren standbeelden van Lucius Poblicus en zijn familie.

Het grafmonument, foto door inyucho (onder CC BY 2.0)

Het grafmonument werd in de jaren 1960 opgegraven bij de huidige Chlodwigplatz net ten zuiden van het centrum van Keulen. In de tijd van de Romeinen lag hier de weg naar Bonn met daarlangs de uitgestrekte begraafplaatsen van de stad. Hoewel Lucius Poblicus duidelijk tot de vermogende elite van Keulen behoorde, waren graven van soortgelijke omvang in die tijd geen uitzondering. In tegenstelling tot het grafmonument van Lucius Poblicus zijn de andere graven echter in veel slechtere staat bewaard gebleven.

De rest van de collectie

Zowel het Dionysosmozaïek als het grafmonument van Lucius Poblicius zijn vanaf de straat gedeeltelijk door de ramen van het museum te bezichtigen. Zelfs als je niet van plan bent het museum te bezoeken is het dus aan te raden even langs de voorgevel te lopen.

Wil je meer zien dan enkel dit voorproefje, dan kun je naar binnen gaan om de rest van de verzameling te kijken die niet teleurstelt. Zo is er een uitgebreide tentoonstelling met stenen, bronzen en ijzeren voorwerpen van de stammen die het gebied rond Keulen bewoonden voor de komst van de Romeinen. Ook leer je veel over de geschiedenis van de Germanen en hun alledaagse leven. Deze collectie gaat tot ongeveer 100.000 jaar terug in de tijd en beslaat dus een lange periode.

De overgang van een Germaanse samenleving naar een Romeinse komt tevens uitgebreid aan bod. Uit deze periode is veel meer bewaard gebleven, wat het voor de bezoekers meteen een stuk interessanter maakt. Denk dan bijvoorbeeld aan de overblijfselen van Romeinse gebouwen, muren, poorten en mozaïeken, maar ook aan standbeelden, bustes en andere monumenten. De verzameling wordt aangevuld met uitstekende replica’s, zoals die van een schip van de Romeinse vloot en een heuse postkoets.

Een tentoonstelling in het museum, foto door Olivier Bruchez (onder CC BY-SA 2.0)

Verder is er een speciale collectie over het religieuze leven in het Romeinse Keulen. Deze begint met steles en altaren gewijd aan de Germaanse en vroege Romeinse goden en eindigt met de komst van het christendom als staatsgodsdienst in de vroege 4e eeuw. De tentoonstellingen over de Romeinse eetcultuur en die over de glasblazers van Keulen mag je ook niet missen. Bij de eerste kun je een indruk krijgen van wat men in die tijd at en hoe de keukens eruit zagen. Wat het glasblazen betreft beschikt het museum zelfs de grootste verzameling glazen voorwerpen uit de Romeinse tijd ter wereld.

Tijdelijke tentoonstellingen en rondleidingen

Naast de uitgebreide vaste collectie worden er in het museum ook tijdelijke tentoonstellingen georganiseerd. Enkele voorbeelden van onderwerpen uit het verleden zijn kunst in de tijd van de grote volksverhuizingen en de Romeinse wegen. Je kunt op de website van het museum (zie onderaan) meer vinden over de actuele tijdelijke tentoonstelling. Toegang zit bij het prijskaartje inbegrepen.

Voor een rondleiding met een professionele gids is het nodig extra te betalen. De rondleiding kan gaan over een speciaal thema zoals het Romeinse familieleven of de Romeinse gastronomie. Door de hoge prijs van deze rondleidingen, zie wederom de website, is het enkel aan te raden wanneer je met een grotere groep bent.

Geschiedenis van het Romeins-Germaans museum

De geschiedenis van het Romeins-Germaans museum gaat terug tot 1807. Dat was het jaar dat begonnen werd met de Keulse Altertums-Sammlung over het verleden van de stad in de Romeinse tijd. Lange tijd maakte deze verzameling deel uit van het Wallraf-Richartz-Museum, maar in 1923 kwam het onder het beheer van de stad Keulen zelf. Een halve eeuw later, in 1974, kreeg het Romeins-Germaans museum ook zijn eigen gebouw meteen naast de Dom van Keulen.

Het museum heeft vandaag de dag door de stad heen verspreid tevens een aantal Romeinse overblijfselen in beheer. Hierbij kun je denken aan de Römerturm, een van de torens van de oude stadsmuur, en aan de ondergrondse grafkamers ten westen van de stad in Köln-Weiden. Hen echt geïnteresseerd in de Romeinse geschiedenis van Keulen kunnen deze locaties ook bezoeken.

Bereikbaarheid Romeins-Germaans museum

Het museum is doodeenvoudig te bereiken. Vanaf Köln Hauptbahnhof gezien ligt het meteen achter de Dom van Keulen. Op dit station komen de treinen vanuit Nederland en België aan, maar ook stoppen alle lijnen van de S-Bahn en lijnen 5, 16 en 18 van de Stadtbahn hier.

Algemene informatie

• Naam in het Duits: Römisch-germanisches Museum
• Adres: Roncalliplatz 4, Keulen
• Openingstijden: dinsdag tot en met zondag van 10:00 tot 17:00, eerste donderdag van de maand van 10:00 tot 22:00
• Toegangsprijs: €6 voor volwassenen, €3,50 voor kinderen en senioren
• Aanbevolen tijdsbestek: twee tot drie uur
• Website: museenkoeln.de

Wil je meer leren over het verleden van Keulen, dan kun je zoals ik hierboven al aangaf mijn artikel over Keulen in de tijd van de Romeinen lezen. Voor andere musea kun je terecht op de pagina over musea in Keulen.

Met de trein naar Keulen?

De hogesnelheidstrein is een comfortabele en betaalbare manier Keulen te bereiken. Prijzen beginnen al vanaf €19 via NS International, waarbij je ook nog eens op ieder station in Nederland kunt opstappen!