De Ulrepforte, een kleine stadspoort van Keulen
De Ulrepforte is de kleinste van de vier nog bestaande stadspoorten van Keulen. Het is geen belangrijke toeristische attractie, maar mocht je in de buurt zijn dan is het toch leuk een kijkje te nemen. Wil je graag meer leren over de geschiedenis van Keulen of ben je gewoon geïnteresseerd in middeleeuwse architectuur? Dan kan ik een bezoek ook zonder meer aan te raden.
De Ulrepforte, foto door Alexostrov (onder CC BY-SA 3.0)
In dit artikel vertel ik je eerst wat er te zien is. Daarna volgt een stukje over de geschiedenis, een kaart en nog wat praktische informatie. Op zoek naar de andere drie stadspoorten? Kijk dan naar de Severinstorburg, de Eigelsteintorburg en de Hahnentorburg.
Milieusticker nodig?
Met de auto naar Keulen? Denk er dan aan dat een milieusticker verplicht is. Je kunt de sticker als je deze nog niet hebt via dit bestelformulier aanvragen en toegestuurd krijgen (hier voor Belgische bezoekers).
Wat is er te doen en te zien?
De Ulrepforte was nooit een belangrijke poort en is daarom slechts vier meter breed. Hiermee was het de kleinste van alle 16 poorten van de middeleeuwse stadsmuur. De poort bestaat uit twee doorgangen die elk voorzien zijn van een halftoren die ter bescherming diende. De doorgangen en de twee halftorens zijn vandaag de dag nog altijd te bekijken, waarbij alleen de meest oostelijke toren nog over een dak beschikt. Verder staat er meteen tegen de poort aangebouwd nog een klein deel van de stadsmuur overeind. Hierin is een interessant bas-reliëf te zien dat werd aangebracht in 1360 ter nagedachtenis van de Slag bij de Ulrepforte in 1268. Het is daarmee een van de oudste monumenten in Duitsland ter ere van een historische gebeurtenis.
Voor de stadspoort staat verder een zogeheten caponnière. Dit is het lage gebouw aan de kant van de Sachsenring. In het verleden vormde dit een uitstekend (in de zin dat het uitsteekt) verdedigingswerk dat in de stadsgracht lag, maar vandaag de dag bevindt het grootste deel zich onder de grond. Veel opvallender dan de eigenlijke stadspoort zelf is tenslotte de 24 meter hoge toren aan de achterkant. In tegenstelling tot wat veel toeristen aannemen was deze toren nooit onderdeel van de verdedigingswerken, maar juist een molen die eeuwen later door Kartuizer monniken bijgebouwd werd.
De Ulrepforte gezien vanaf de Sachsenring.
De toren, de halftorens en de caponnière aan de voorkant zijn niet voor toeristen toegankelijk. Wel is het mogelijk door de poort heen te lopen en het bas-reliëf in de muur te bekijken.
Geschiedenis van de Ulrepforte
De Ulrepforte maakte deel uit van de derde grote uitbreiding van de stadsmuur van Keulen waarmee aan het einde van de 12e eeuw begonnen werd. De poort zelf met de twee kleine halftorens was gereed rond het jaar 1230. De naam komt van de zogeheten Ulner, oftewel de pottenbakkers van Keulen die in verband met brandgevaar hun potten buiten de stadsmuur moesten bakken. De molentoren werd pas later in het jaar 1450 toegevoegd en was in die tijd in gebruik door de Kartuizers, een oude monnikenorde van Keulen. Hoewel hun klooster niet meer bestaat, kun je de oude Kartäuserkirche nog altijd 150 meter ten oosten van de Ulrepforte vinden. Ik heb deze kerk ook op de kaart onderaan dit artikel gezet.
Op deze tekening uit 1882 is de toren als molen te herkennen.
Nadat de stadsmuur van Keulen zijn strategisch belang verloren had, werd de poort in 1841 door de stad verkocht en daarna omgebouwd tot een wijnhuis. De rest van de stadsmuur werd enkele decennia later afgebroken. Het was pas na de Tweede Wereldoorlog dat de Ulrepforte grondig gerestaureerd werd. Dit was door toedoen van de Rote Funken, de oudste carnavalsvereniging van Keulen die sindsdien de poort heeft uitgeroepen tot haar hoofdkwartier.
Bewaard gebleven stadsmuur aan de Sachsenring
Stukje stadsmuur langs de Sachsenring, foto door Willy Horsch (onder CC BY 3.0)
Wie de Ulrepforte bezoekt, moet ook zeker eens in het park langs de Sachsenring naast de poort kijken. Op 200 meter lopen vind je hier een ander nog overeind deel van de stadsmuur met aan beide uiteinden opnieuw twee halftorens. Deze worden beheerd door de Blaue Funken, een andere Keulse carnavalsvereniging.
Bereikbaarheid Ulrepforte
De Ulrepforte is eenvoudig te bereiken. De poort staat namelijk meteen bij de halte Ulrepforte op lijnen 15 en 16 van de Stadtbahn. In het park ten noordwesten van de poort, in het verlengde van Sachsenring, vind je het stukje bewaard gebleven stadsmuur dat ik in hierboven genoemd heb. Kom je met de auto, dan kun je eenvoudig langs de weg parkeren.
Algemene informatie
- Naam in het Duits: Ulrepforte
- Adres: Sachsenring 42, Keulen
- Openingstijden: niet van toepassing
- Aanbevolen tijdsbestek: een half uur is genoeg
Meer lezen
Ik heb de Severinstorburg, de Eigelsteintorburg en de Hahnentorburg al genoemd als andere middeleeuwse stadspoorten. Wil je nog meer historische gebouwen bekijken? Bekijk dan mijn lijst van alle bezienswaardigheden van Keulen om een goede indruk te krijgen van wat er in de stad nog meer te doen is.
Met de trein naar Keulen?
De hogesnelheidstrein is een comfortabele en betaalbare manier Keulen te bereiken. Prijzen beginnen al vanaf €19 via NS International, waarbij je ook nog eens op ieder station in Nederland kunt opstappen!
