De synagoge van Keulen
Wil je eens wat anders zien dan de Dom van Keulen of de 12 romaanse kerken van de stad? Overweeg dan een bezoek aan de synagoge van Keulen. Dit is de bekendste nog bestaande synagoge van de stad. Vaak wordt het aangeduid als de synagoge Roonstraße om het te onderscheiden van andere, niet meer bestaande synagoges. De synagoge werd gebouwd van 1895 tot 1899. Bedenk tenslotte dat een bezoek enkel mogelijk is als onderdeel van een rondleiding.
De synagoge aan de Roonstraße, foto door Hans Peter Schaefer (onder CC BY-SA 3.0)
Wat is er te doen en te zien?
Het eerste wat je opvalt bij een bezoek aan de synagoge aan de Roonstraße is de opvallende gevel. Deze is gebouwd van geel tufsteen en kent met het enorme roosvenster duidelijke invloeden van de romaanse bouwperiode tijdens de middeleeuwen. Emil Schreiterer en Bernhard Below, de verantwoordelijke architecten, verwerkten de romaanse bouwstijl ook in de andere ramen en de kleine torens van het gebouw. Bovenop prijkt een grote Davidster.
Milieusticker nodig?
Met de auto naar Keulen? Denk er dan aan dat een milieusticker verplicht is. Je kunt de sticker als je deze nog niet hebt via dit bestelformulier aanvragen en toegestuurd krijgen (hier voor Belgische bezoekers).
Binnenin is de synagoge sober ingericht. Verwacht kale, witte muren die dankzij de verlichting en de glas-in-lood ramen toch een opmerkelijk warme sfeer afgeven. In het centrale deel van het gebouw achter het roosvenster bevindt zich de grote gebedshal voor mannen waar 800 personen plaats kunnen nemen. Het hoogtepunt in deze hal is de Thora-rol uit 1902 die nog altijd tijdens de liturgie gebruikt wordt. De gebedshal voor vrouwen en kinderen is met een capaciteit van 600 plaatsen iets kleiner. Verder zijn er nog kleinere gedenkruimtes, een bibliotheek, een jeugdcentrum en een feestzaal in de synagoge gevestigd.
De synagoge aan de Roonstraße, foto door Willy Horsch (onder CC BY 3.0)
Omdat de synagoge van Keulen een actieve synagoge is, kun je als toerist de bovenstaande zalen enkel als onderdeel van een rondleiding bezoeken (zie hieronder). Een uitzondering geldt voor het restaurant, de Kantine Weiss, waar heel wat koosjere gerechten op de menukaart staan. Behalve Oost-Europese en Israëlische specialiteiten zijn er ook een aantal Aziatische maaltijden te proeven.
De synagoge bezoeken
Wil je de synagoge bezoeken dan kun je via de website van de Joodse gemeenschap (zie deze pagina) een afspraak maken voor een rondleiding. Deze zijn mogelijk op alle dagen behalve vrijdagen, zaterdagen en Joodse feestdagen. De kosten bedragen €7 per persoon met een minimumbedrag van €70. Zorg dus dat je met een grote groep bent, want anders wordt een bezoek aan de synagoge erg prijzig. Mannelijke bezoekers moeten verder een hoofddeksel dragen, waarbij een pet of tijdens de winter een muts volstaat.
Geschiedenis van de synagoge van Keulen
De Joodse gemeenschap van Keulen bestaat al sinds het begin van de 4e eeuw en is de oudste nog bestaande Joodse gemeenschap ten noorden van de Alpen. Door de geschiedenis heen heeft Keulen dan ook verschillende synagoges gekend. Die aan de Roonstraße werd gebouwd omdat de een andere, nu niet meer bestaande synagoge aan de Glockengasse te klein was geworden.
Een gedenkruimte op de tweede verdieping foto door Willy Horsch (onder CC BY 3.0)
Na Kristallnacht in 1938 werd de synagoge aan de Roonstraße samen met de andere synagoges van Keulen gesloten. Tijdens de bombardementen van de Tweede Wereldoorlog raakte het gebouw vervolgens zwaar beschadigd. Op aandringen van Konrad Adenauer, de eerste Duitse bondskanselier na de oorlog en zelf uit Keulen afkomstig, werd begonnen met een reconstructie die uiteindelijk in 1959 voltooid werd.
Sinds 1996 is de synagoge net als voor de Tweede Wereldoorlog weer in handen van een liberale Joodse gemeente. Dit is een stroming in het Jodendom die zich onder meer kenmerkt door het gebruik van een orgel, een koor en de scheiding van mannen en vrouwen. In 2005 werd de synagoge aan de Roonstraße verder bezocht door paus Benedictus XVI. Dit was de eerste maal in de geschiedenis dat de paus een Joodse synagoge in Duitsland bezocht.
Bereikbaarheid van de synagoge
De Roonstraße bevindt zich in het zuidwesten van de binnenstad van Keulen, waarbij de synagoge direct tegenover de Rathenauplatz ligt. Om de synagoge te bereiken kun je de Stadtbahn naar station Zülpicher Platz op lijnen 9, 12 en 15 nemen. Vanaf hier loop je in enkele minuten naar de synagoge. Ben je met de auto? Dan vind je een parkeergarage bij Roonstraße 78, maar waarschijnlijk zal er ook aan de straat zelf parkeergelegenheid zijn. Lees er meer over in mijn artikel over parkeren in Keulen.
Algemene informatie
- Naam in het Duits: Kölner Synagoge
- Adres: Roonstraße 50, Keulen
- Openingstijden: niet van toepassing
- Toegangsprijs: €7 per persoon
- Aanbevolen tijdsbestek: ongeveer een uur
- Website: sgk.de
Meer lezen?
Meer lezen? Kijk dan eens naar mijn overzicht van bezienswaardigheden in Keulen! Bezoek je graag historische religieuze gebouwen? Kijk dan ook de 12 romaanse kerken van de stad niet over het hoofd.
Met de trein naar Keulen?
De hogesnelheidstrein is een comfortabele en betaalbare manier Keulen te bereiken. Prijzen beginnen al vanaf €19 via NS International, waarbij je ook nog eens op ieder station in Nederland kunt opstappen!
