De Sint-Ursulakerk van Keulen
Het heeft even geduurd, 2 jaar en 6 maanden, maar met dit artikel over de Sint-Ursulakerk heb ik eindelijk alle 12 romaanse kerken van Keulen op mijn website. Toch is het geen onbelangrijke kerk. De Sint-Ursulakerk is namelijk gewijd aan de beschermheilige van de stad en gaat terug naar de Romeinse tijd. Sinds 1920 heeft de kerk de status van basilica minor. Het hoogtepunt is de met beenderen versierde Gouden Kamer.
De Sint-Ursulakerk van Keulen, foto Frank Vincentz (CC BY-SA 3.0)
Hieronder vertel ik je eerst wat er in de Sint-Ursulakerk te zien is. Daarna volgt meer over de geschiedenis en tenslotte heb ik een kaart en informatie over de bereikbaarheid voor je.
Milieusticker nodig?
Met de auto naar Keulen? Denk er dan aan dat een milieusticker verplicht is. Je kunt de sticker als je deze nog niet hebt via dit bestelformulier aanvragen en toegestuurd krijgen (hier voor Belgische bezoekers).
Wat is er te doen en te zien?
De Sint-Ursulakerk behoort tot de kleinere van de 12 romaanse kerken van Keulen, met in verhouding een opvallend forse toren. Romaans verwijst naar de bouwstijl van ongeveer duizend jaar geleden. Deze sobere stijl met kleine, ronde ramen is vooral aan de voorgevel en het middenschip goed te herkennen.
Kenners van historische bouwstijlen zien echter meteen dat de kerk maar voor de helft romaans is. Het grote zuidelijke zijschip en het koor aan de achterzijde kennen grotere ramen en spitse in plaats van ronde vormen. Dit zijn kenmerken van de latere gotische stijl. Het zijschip en het koor zijn dan ook pas in de 13e eeuw bijgebouwd. De torenspits tenslotte is een typisch voorbeeld van de sierlijke barok en komt uit het jaar 1680.
De beroemde Goldene Kammer van de kerk, foto Vassil
Het is binnenin de kerk dat je bezoek echt de moeite waard wordt. Zo vind je meteen rechts na de ingang de Goldene Kammer. Deze in opnieuw de barokke stijl versierde ruimte wordt sinds 1643 gebruikt voor het bewaren van in de 12e eeuw opgegraven schedels en beenderen. Volgens de overlevering gaat het om de stoffelijke resten van de heilige Ursula en haar gezellen die in de Romeinse tijd in Keulen vermoord werden. Hoewel wetenschappelijk onderzoek dit nooit heeft bewezen, is de Goldene Kammer prachtig om te zien.
Het interieur van de Sint-Ursulakerk van Keulen
Loop je verder door de kerk, dan kun je veel historische schilderijen, standbeelden en muurschilderingen bewonderen. Zelf vind ik de in het koor staande schilderijen van Stephan Lochner uit de 15e eeuw mooi om te zien. Ze beelden het verhaal van Ursula uit. In het koor vind je ook nog het Clematiusinschrift. Dit is een stenen plakkaat dat verteld hoe de Romeinse senator Clematius in de vierde eeuw opdracht gaf voor de bouw van een basiliek op deze locatie.
Geschiedenis van de Sint-Ursulakerk
Behalve resten van oude fundamenten, is van deze Romeinse basiliek niets bewaard gebleven. Toch werd het bouwwerk rond het jaar 900 nog in historische schriften genoemd. Het deed toen dienst als een nonnenklooster en stond buiten de stadsmuren van Keulen. Het was ook rond deze tijd dat er meer aandacht kwam voor de legende van Ursula. Dit zou de dochter van een Britse koning zijn geweest, die samen met 11 maagden in Keulen vermoord werd door de Hunnen. Het is een bekend verhaal dat tevens uitgebeeld wordt op het Wapen van Keulen.
Het Clematiusinschrift, © Raimond Spekking / CC BY-SA 3.0 (via Wikimedia Commons)
Toen bij het nonnenklooster tijdens de uitbreiding van de stadsmuren in 1106 veel beenderen opgegraven werden, dacht men daarom dat het om de resten van Ursula en haar maagden ging. Deze werden door heel Europa voor veel geld verkocht als heilige relikwieën. Met de opbrengsten werd in 1125 begonnen met de bouw van een nieuwe kerk ter ere van Ursula. Dit is de kerk die je als toerist vandaag de dag nog altijd kunt bezoeken.
Uiteraard volgden zoals bij de meeste kerken wel heel wat verbouwingen en reparaties. Hierboven heb ik al het gotische zijschip en het koor genoemd welke in de 13e eeuw toegevoegd werden. Tijdens de bezetting door de Franse troepen van Napoleon werd het bijgaande klooster afgebroken en werd de voorgevel dichtgemetseld om instorting te voorkomen. Ook na de Tweede Wereldoorlog werd de Sint-Ursulakerk grondig gerestaureerd.
Bereikbaarheid van de kerk
De Sint-Ursulakerk ligt niet ver van het station van Keulen en is eenvoudig te aflopen. Loop vanaf het stationsplein aan de kant van de Dom van Keulen de Domprobst-Ketzer-Straße in en ga dan bij de rotonde rechtsaf. Blijf deze weg volgen, ga niet onder het spoor door en na een paar minuten sta je bij de kerk.
Algemene informatie
- Naam in het Duits: St. Ursula
- Adres: Ursulaplatz 30, Keulen
- Openingstijden: maandag tot zaterdag van 10:00 tot 12:00 en van 15:00 tot 17:00, zondag van 15:00 tot 16:30
- Toegangsprijs: gratis toegankelijk
- Aanbevolen tijdsbestek: maximaal een uur
- Website: romanische-kirchen-koeln.de
Wil je nog meer historische kerken van Keulen zien? Kijk dan ook eens naar mijn overzicht van de 12 romaanse kerken van de stad. De Dom van Keulen meteen bij het station is natuurlijk ook een aanrader.
Met de trein naar Keulen?
De hogesnelheidstrein is een comfortabele en betaalbare manier Keulen te bereiken. Prijzen beginnen al vanaf €20 via NS International, waarbij je ook nog eens op ieder station in Nederland kunt opstappen!